Անցած շաբաթվա վերջին Հայաստանը Իսրայելից հետ կանչեց իր դեսպանին: Այս որոշման պատճառը Իսրայելից Ադրբեջան զենքի մատակարարումն էր, որը, մասնավորապես, օգտագործվում է Լեռնային Ղարաբաղում Հայաստանի դեմ ռազմական գործողություններում: Այս մասին գրում է istories.media կայքը։
Իսրայելն արդեն երկար տարիներ զենք է մատակարարում Իլհամ Ալիեւի ռեժիմին, սակայն այդ գործարքների վերաբերյալ փաստաթղթերը լրագրողներին հասանելի են դարձել միայն վերջերս: Այս տարվա սեպտեմբերի 20-ին աշխարհի գրեթե 90 երկրների ավելի քան 400 լրագրողներ հրապարակեցին ավելի քան 2 տրիլիոն դոլար արժողությամբ կասկածելի գործարքների համատեղ հետաքննություն, որոնք անցել են ամերիկյան բանկեր: Այս նախագիծը հիմնված էր ԱՄՆ ֆինանսական հետախուզության՝ Ֆինանսական հանցագործությունների կիրառման ցանցի (FinCEN) գաղտնի ֆայլերի վրա։
«Важные история»-ն FinCEN- ի արխիվում հայտնաբերել է Իսրայելից Ադրբեջան զենքի առաքման գաղտնի ֆինանսական մանրամասներ: Նրանց հաջողվել է պարզել, որ Ադրբեջանին զենք մատակարարող իսրայելական պետական ընկերությունները միլիոնավոր դոլարներ են վճարել Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի ռեժիմի հետ կապված օֆշորային միջնորդներին: Israeliենքի վաճառքի իսրայելացիները գումար են փոխանցել օֆշորային միջնորդների համար ռուսական բանկ, որը պատկանում էր, մասնավորապես, Ռոստեկ պետական կորպորացիայի ղեկավար Սերգեյ Չեմեզովի կնոջը և Վլադիմիր Պուտինի ԿԳԲ-ի գործընկերոջը:
Իսրայելյան զինամատակարարները օֆշորային միջնորդների համար գումար են փոխանցել ռուսական բանկ, որը պատկանում է «Ռոստեխ» («Ростех») պետական կորպորացիայի ղեկավար և ՊԱԿ (КГБ)-ում Վլադիմիր Պուտինի գործընկերոջ Սերգեյ Չեմեզովի կնոջը:
Փողերի լվացման նշաններ
2017-ի դեկտեմբերին Նյու Յորքի Բանկի (The Bank of New York) աշխատակիցները FinCEN-ին ավելի քան 100 միլիոն դոլար գումարի հնարավոր լվացման մասին հաշվետվություն ներկայացրեցին: Մասնավորապես, ամերիկյան բանկի աշխատակիցների ուշադրությունը գրավեց Իսրայելի «Israel Military Industries Ltd» (IMI Systems Ltd) պետական ընկերության գործարքները Բրիտանական Վիրջինյան կղզիներից Jetfield Network օֆշորային ընկերության հետ: 2017-ի վեց ամսվա ընթացքում IMI Systems Ltd- ին Jetfield Network-ին վճարել է գրեթե 5 միլիոն դոլար:
IMI Systems Ltd- ն ամբողջությամբ պատկանում է պետությանը: Դատելով WikiLeaks- ի կողմից հրապարակված ամերիկացի դիվանագետների գրություններից ՝ այս ընկերությունը Ադրբեջանին հրթիռներ է մատակարարում Համազարկային կրակի ռեակտիվ համակարգերի համար, այդ թվում ՝ «Գրադ» և «Lynx», որոնք այս օրերին ակտիվորեն օգտագործվում են Լեռնային Ղարաբաղի դեմ մարտերում:
Չնայած այն հանգամանքին, որ Jetfield Network-ը գրանցված է Բրիտանական Վիրջինյան կղզիներում, ընկերությունը սպասարկվում է «Միջազգային ֆինանսական ակումբ» («Международный финансовый клуб») ռուսական բանկի կողմից: Դրա հիմնական բաժնետերը գործարար Միխայիլ Պրոխորովն է (նրան է պատկանում բաժնետոմսերի 47,8%): Եվս 6,5%-ը պատկանում է Եկատերինա Իգնատովային՝ «Ռոստեխ»-ի («Ростех») վերոնշյալ ղեկավար Սերգեյ Չեմեզովի կնոջը:
Դեռ 2016-ին, Նյու Յորքի ամերիկյան բանկի (The Bank of New York) ներկայացուցիչները կապվեցին Միջազգային ֆինանսական ակումբի («Международный финансовый клуб») հետ` փորձելով հասկանալ, թե ինչու է Բրիտանական Վիրջինյան կղզիների այդ ընկերությունը սպասարկվում ռուսական բանկի կողմից, և ինչու է գումարներ ստանում Իսրայելական զենքի մատակարարից:
Միջազգային ֆինանսական ակումբը իրենց ամերիկացի գործընկերներին պատասխանեց, որ Jetfield Network-ը բանկի կողմից սպասարկվում է 2015-ի օգոստոսից. ընկերության հիմնական գործունեությունը խորհրդատվական և շուկայավարման ծառայությունների մատուցումն է. և դրա միակ սեփականատերը Ադրբեջանի քաղաքացի ոմն Ջավիդ Հուսեյնովն է:
Այնուամենայնիվ, դատելով Jetfield Network-ի գործունեության բնույթից ՝ Հուսեյնովը կարող էր խաղալ միայն ընկերության անվանական սեփականատիրոջ դերը:
Եվրոպացի քաղգործիչների կաշառումը
Ինչպես պարզել են Կոռուպցիայի և կազմակերպված հանցավորության ուսումնասիրության միջազգային կենտրոնի (OCCRP) լրագրողները, Jetfield Network- ը անմիջականորեն կապված էր Ադրբեջանի իշխանությունների հետ և օգտագործվում էր նրանց կողմից եվրոպական քաղաքական գործիչներին կաշառելու համար:
Մասնավորապես, ինչպես պարզել է Իտալիայի դատախազությունը, Jetfield Network- ը 2013-ին վճարել է ընկերություններին, որոնք կապված են իտալացի քաղաքական գործիչ Լուկա Վոլոնտեի հետ, որը Եվրոպայի Խորհրդարանական Վեհաժողովում (ԵԽԽՎ) Եվրոպական ժողովրդական կուսակցության նախկին նախագահն է: «Այս վճարների հետ կապված ՝ Վոլոնտեն մեղադրվեց կոռուպցիայի մեջ: Ըստ դատախազության, նա փորձել է հերքել ԵԽԽՎ զեկույցում ներկայացված փաստերը ՝ քաղբանտարկյալների պահպանման և մարդու իրավունքների այլ խախտումների համար Ադրբեջանի ռեժիմի քննադատությամբ », – գրել է OCCRP- ն:
Իտալիայի դատախազության կողմից գաղտնազերծված նամակներից հետեւում է, որ Jetfield Network- ի անունից վճարումների հետեւում կանգնած է ԵԽԽՎ-ում Ադրբեջանի ներկայացուցիչ Էլխան Սուլեյմանովը: Վոլոնտեի վճարումները (ինչպես նաև եվրոպացի մյուս քաղաքական գործիչները. Իտալացի նախկին խորհրդարանականի հետ կապված գործը միակը չէր) մաս էր կազմում մի մասշտաբային ծրագրի, որը կոչվում է «Ադրբեջան 2020. ժպիտով դեպի ապագա»:
Ինչպես հայտնում է OCCRP- ն՝ վկայակոչելով Իտալիայի դատախազության կողմից գաղտնազերծված նամակները, ծրագիրը նպատակ ուներ բարելավել Ադրբեջանի միջազգային իմիջը, որը մեծապես վնասվել է անկախ լրագրողների անընդհատ հետապնդումների, ընդդիմության և մարդու իրավունքների այլ ոտնահարումների պատճառով: Այս ծրագիրը Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիեւի անձնական նախաձեռնությունն էր:
Ինչպես այսօր հայտնի դարձավ ԱՄՆ ֆինանսական հետախուզության գաղտնի թղթերից, Jetfield Network-ը Ալիևի ռեժիմի կողմից օգտագործվել է ոչ միայն եվրոպացի քաղաքական գործիչներին կաշառելու, այլ նաև իսրայելական զենքի մատակարարից կասկածելի վճարումներ ստանալու համար: Եվ դրանում կարևոր դեր է խաղում ռուսական բանկը, որը պատկանում է Չեմեզովի կնոջը:
Այլ վճարումներ
Jetfield Network-ը գումար է ստացել ոչ միայն հրթիռների իսրայելական մատակարարից ՝ Համազարկային կրակի ռեակտիվ համակարգերի համար, այլ նաև զենքի մեկ այլ արտադրողի ՝ պետական Israel Aerospace Industries Ltd (IAI)-ից: Ադրբեջանը ակտիվորեն օգտագործում է IAI հարվածային անօդաչու թռչող սարքերը Լեռնային Ղարաբաղի մարտերում: Մի քանի օր առաջ Ադրբեջանի նախագահի խորհրդական Հիքմաթ Հաջիևը իսրայելական Walla պորտալին տված հարցազրույցում բարձր գնահատեց այդ անօդաչու թռչող սարքերի մարտական որակները.
Եթե հայերը վախենում են այդ անօդաչուներից, ապա պետք է վերջ տան օկուպացիային», – ասաց նա:
Ինչպես հայտնում է The Times of Israel–ը, IAI պետական ընկերությունը Jetfield Network– ին և Ադրբեջանի կառավարությանն առընթեր մեկ այլ օֆշորային ֆիրմայի (որը ևա սպասարկվում է Միջազգային ֆինանսական ակումբի կողմից) վճարել է ընդհանուր առմամբ 155 միլիոն դոլար: Ավելին, այդ կասկածելի վճարումները սկսվել են անմիջապես այն բանից հետո, երբ 2012 թվականին IAI-ն Ադրբեջանի հետ 1,6 միլիարդ դոլար արժողությամբ զենքի մատակարարման պայմանագիր է ստորագրել:
«Важные история»-ն կարողացել է գտնել ԱՄՆ-ի ֆինանսական հետախուզության և IAI- ի կողմից Ադրբեջանի հետ կապված ընկերություններին, որոնք նախկինում հայտնի չէին, IAI- ի այլ վճարումների գաղտնի գործերում: 2016-ի հունիսից մինչև 2017-ի մայիս IAI- ն 2.8 միլիոն դոլար է վճարել բրիտանական Վիրջինյան կղզիների ֆիրմային `Bakinshaat Group Ltd. Այս ընկերությունը, դատելով իր կայքից, մասնագիտանում է շինարարության մեջ և մասնակցում է Ադրբեջանում կառավարական նախագծերին:
«Важные история»-ն ԱՄՆ ֆինանսական հետախուզության և IAI- ի այլ վճարումների գաղտնի գործերում հայտնաբերել է այլ ընկերություններ կապված Ադրբեջանի հետ, որոնք նախկինում հայտնի չէին։
2016-ի հունիսից մինչև 2017-ի մայիս IAI- ն 2.8 միլիոն դոլար է վճարել բրիտանական Վիրջինյան կղզիների ֆիրմայի `Bakinshaat Group Ltd. Այս ընկերությունը, դատելով իր կայքից, մասնագիտանում է շինարարության մեջ և մասնակցում է Ադրբեջանում կառավարության նախագծերի:
Միևնույն ժամանակ, ինչպես նշված է կասկածելի գործարքների մասին զեկույցում, «Բակինշատ Գրուպ» ՍՊԸ-ն նույնպես սպասարկվում էր նույն «Միջազգային ֆինանսական ակումբ» բանկի կողմից, որտեղ միջոցներ էր փոխանցում նաև Իսրայելի հրթիռների մատակարարը Ադրբեջանի համար:
Ինչպես նշում է The Times of Israel- ը, Իսրայելը 2009 թվականին միացավ OECD կոնվենցիային ընդդեմ օտարերկրյա պաշտոնյաների կաշառակերության: Այսպիսով, եթե Իսրայելի իրավապահ մարմինները ապացուցեն, որ Ալիևի ռեժիմի հետ կապված օֆշորային ընկերություններին պետական ընկերություններից վճարումները կարող են, օրինակ, զենքի մատակարարման հետապնդումներ ներկայացնել, դա կհանգեցնի քրեական գործի հարուցմանը:
Ինչո՞ւ Իսրայելի պետական զենքի դիլերների, օֆշորային միջնորդների և Ադրբեջանի իշխանությունների շղթան ռուսական բանկի կարիքն ուներ: Ռուսական բանկերից մեկի համասեփականատերը, ով ցանկացել է անանուն մնալ իր իսկ անվտանգության նկատառումներից ելնելով, ենթադրում էլ որ Միջազգային ֆինանսական ակումբի սեփականատերերը և օֆշորային միջնորդների հետեւում կանգնած մարդիկ կարող են սերտ կապեր ունենալ: Քանի որ նման «նուրբ գործարքներում», երբ խոսքը վերաբերում է զենքի առաքմանը և օֆշորային միջնորդներին վճարումներին, կարևոր է վստահելի հարաբերություններ ունենալ բանկիրների հետ, որպեսզի գործարքները անմիջապես չարգելափակվեն:
Եվ «Միջազգային ֆինանսական ակումբ» բանկն այս իմաստով կարող է տրամաբանական ընտրություն լինել զենքի մատակարարման սխեմաներում ներգրավված ընկերությունների համար: Քանի որ դրա բաժնետերերից մեկը Եկատերինա Իգնատովան է ՝ «Ռոստեկ» պետական կորպորացիայի ղեկավարի կինը, որը իր մեջ ընդգրկում է նաև «Ռոսօբորոնէքսպորտ» -ը ՝ ռուսական զենքի հիմնական արտահանողը: Իսկ «Ռոսօբորոնէքսպորտ» -ը ևս օգտագործում էր Միջազգային ֆինանսական ակումբը իր գործարքների համար, որոնք կասկած կարող էին հարուցել ամերիկյան բանկերի շրջանում: Օրինակ, «Ռոսօբորոնէքսպորտը» վճարել է Ինդոնեզիայի Նախագահի մերձավոր աշխատակցին: Այս երկիրը գնում է ռուսական կործանիչներ և այլ ռազմական տեխնիկա:
Միջազգային ֆինանսական ակումբ բանկը չպատասխանեց «Важные история»-ի հարցերին:
Իսրայելից Ադրբեջան զենքի մատակարարման պատմությունը լավագույն փաստն է այն թեզի, որ կոռուպցիան սպանում է: Եթե դուք զենք եք վաճառում բռնապետերին, միաժամանակ թույլ տալով, որ բռնապետերի հետ կապ ունեցող օֆշորային միջնորդները փող աշխատեն և նույն միջոցներով կաշառեն աշխարհի քաղաքական գործիչներին ՝ իրենց սեփական իմիջը բարելավելու համար, ապա վաղ թե ուշ բռնապետերը կսկսեն սպանել այդ զենքով:
Եվ խոսքը միայն Ադրբեջանի մասին չէ:
