Ռուսական Gazeta.ru պարբերական անդրադարձել է հայ-ադրբեջանական հարաբերություններին, Ղարաբաղյան հիմնախնդրին և Ադրբեջանի անհիմն պատերազմի կոչերին` նշելով, որ Ադրբեջանը իրականում ոչ մի օգուտ չի ունենա այդ պատերազմից և մի կտոր հողակտոր կոցնելուց հետո միայն կհասկանա , թե ինչ արեց: Ստորև կրճատումներով ներկայացնում ենք պարբերականում հրատարակված հոդվածը:
Չնայած Հայաստանի և Ադրբեջանի համաձայնեցման գալը գրեթե անհնարին է, պատերազմական գործողությունների սպառնալիքները դեռևս վիրտուալ են թվում: Սակայն 2008թ-ի ռուս-վրացական պատերազմը նույնպես տրամաբանական չէր համարվում:
Պատերազմը, որը մեկ անգամ արդեն եղել է, թեորեապես հնարավոր է կրկնվել: Ցանկացած պատերազմ 2 ելք ունի` կամ այն հասնում է իր նպատակին, գոնե կողմերից մեկի համար, կամ ոչ: Այսինքն առնվազն կողմերից մեկը սովորաբար գոհ չէ պատերազմի արդյունքներից, որի հետ կապված պետք է շարունակել ապրել` ռևանշի ռիսկից ելնելով:
Բայց սա թեորիա է: Ինչպես վերջին 100-ամյակի փորձը ցույց է տալիս, որ կրկնությունները շատ հազվադեպ են պատահում: Վառ օրինակ է այն, որ Ադրբեջանը արդեն մի քանի տարի սպառնում է Հայաստանին պատերազմով: Իրականում, ի ուրախություն մեզ, զորքը սահմանին կենտրոնացնելու փոխարեն, նա ավելի շատ այդ սպառնալիքները ուղղում է հատկապես ԵԱՀԿ Մինսկի Խմբին` արդարադատությունը պահանջում է ագրեսորին պատժել: Հայաստանը փոխարենը հիշեցնում է քաղաքավարության համակարգի մասին, որի սահմաններում չկա ռևանշիզմից ամաչելուց առավել ոչինչ: Աշխարհն ամեն ինչ անում է` կազմակերպելով հանդիպումից հանդիպում` միաժամանակ տանելով ներքին համեմատականներ անհնարին համաձայնեցման կազմակերպչի լավագույն իրավունքի համար:
Աշխարհը փոխելու իրավունքն, արդեն իսկ այն մի փոքր փոխում է: Արդեն պատերազմ չէ, բայց նրա սպառնալիքը դառնում է >: Եվ այս հարցում Իլհամ Ալիևը տակտիկապես հասկանալի է և ամբողջությամբ տրամաբանական:
Նա ստիպված է ելույթ ունենալ այն ժանրում, որի մեջ ոչ ոքի չի հետաքրքրում այն փաստը, որ Ղարաբաղը վաղուց արդեն կորցրել է իր ցանկացած կապերը նախկին մայրաքաղաքի հետ, և որ այնտեղ մեծացել է մի սերունդ, ում պետք է երկար բացատրել, որ մի ժամանակ այս տարածքը եղել է Խորհրդային Միության մի մաս: Բայց Ղարաբաղի հետ հազարավոր թելերով կապված են այլ մեծ խաղեր, որոնցում ընդունված է խաղալ բուռն լեյտմոտիվով` պապենական տարածքների վերադարձման:
Քանի որ ոչ ոք չի կարող իրեն թույլ տալ ոչ մի քայլ ետ` մի կողմ: Հայաստանը չի կարող բաժանվել գրավված տարածքներից ոչ միայն այն պատճառով, որ ընդունված է պահել անվտանգության գոտի, այլև այսպիսի տարօրինակ պայմաններով խաղում` մակարդակը ստատուս-քվոն է, ինչը բոլորը ուզում են պահպանել, իսկ Ադրբեջանը` խախտել. պաշտոնական տեսանկյունից նա պետք է բոլորի կողմից հասկացվի, բացի Հայաստանի:
Փոխհամաձայնությունը անհնարին է միայն թեորեապես: Եվ միևնույն է մի մասը նորից գնում է հանդիպման, այն նշանակությամբ , որ նայեն աչքերին և ստորագրեն հերթական հայտարարությունը, մյուսներն էլ նրա համար, որ ցույց տան իրենց անհամբերությունը այդ փոխըմբռնումը որոնելու ճանապարհին, մյուսներն էլ ցույց տան աշխարհին գործընկերոջ սաբոտաժը, ում հետ մնում է միայն պատերազմել:
Բայց աշխարհն ընդհանրապես ուզում է դուրս գալ տրամաբանությունից: Դրանից անմիջապես դուրս է գալիս, որ իբրև թե այս իրավիճակից դուրս գալու համար պատերազմից հիմար բան չկա: Ամեն ինչ կլինի նրա դեմ, ով ինչ-որ տեղ կշարժի իր տանկերը: Պատերազմը ոչ մի հարևանին անտարբեր չի թողնի և դժվար թե նրանցից որևէ մեկը գոհ լինի պատերազմը հրահրողից: Ոչ Թուրքիան, ով ստիպված է աջակցել Ադրբեջանին, ոչ Իրանը, ով ստիպված կլինի պոզեր տնկել Ադրբեջանին և Թուրքիային, ոչ Վրաստանին, ով հատուկ հարաբերություններ ունի Ադրբեջանի հետ, բայց ընդհանրապես հետաքրքրված չէ օրինականացնել իր թշնամանքը Երևանի հետ: Իսկ Ռուսաստանը`ՀԱՊԿ-ի հանդեպ իր հատուկ հույսերով, ստիպված է բացատրել, թե ինչու է իր Գյումրի ռազմական բազան այդքան խուլ փակվել զորանոցներում:
Եվ առաջին իսկ կորցրած գյուղը նույնիսկ հայերին երկու կողմից հաղթելը կհիշեցնի, թե որտեղից սկսվեցին Մութալիբովի և Էլչիբեի հարձակումները: Եվ Ալիևը ընդդիմություն է խաղում և քանի որ պատերազմ չկա, հայրենասիրությունը մասսաների կողմից բարձր է գնահատվում: Սուր պատրաստվածությունը նույնպես ազդում է համանախագահների վրա, ովքեր ստիպված են ճնշել Հայաստանին, քանի որ նրա լռությունը բոլորին դնում է Ադրբեջանի անզսպվածության առաջ: Մեղավոր Հայաստանը Ադրբեջանի համար մեծ բոնուս է, բայց Հայաստանը ներողության փոխարեն համարյա թե ուզում է ԱՊՀ-ին շնորհավորել Ղարաբաղի անկախության 20-ամյակի կապակցությամբ, իսկ Բաքուն ուրախությամբ ձեռնոց է նետում` Երևանը չունի խաղաղության իրավունք, Երևանը պատասխանում է և այլն, և այլն:
Են հենց այստեղ է խնդիրը , որ 2008-ին նույնպես վիրտուալությունը վերածվեց տրամաբանության, և Օգոստոսին սկսվեց Ռուս-Վրացական պատերազմը: Մեծ հաշվով կարելի է ենթադրել, որ Ալիևը հիանալի հասկանում է, թե ինչով է հղի պատերազմը Ադրբեջանի, իշխանությունների և անձամբ իր համար: Իսկ սերը մոլախաղերի հանդեպ, ինչի պատճառով նրա հայրը, ասում են Ադրբեջանից հանել է բոլոր խաղատները, իրականում չեն անդրադառնում քաղաքական հարցերի վրա: Բայց կա հստակ քաղաքական իրավիճակ, որում իրական պատերազմով հետաքրքրված խաղացողները, կարող են գտնվել ցանկացած քաղաքական միջավայրում և ցանկացած հետաքրքրված երկրում: Եվ այստեղ ոչ մի երևակայություն էլ չկա, ամեն ինչ պարզ է և չի հակասում օբյեկտիվ տրամաբանությանը, հենց այն պատճառով, որ նրան ամբողջությամբ տապալեն: Եվ եթե դրա համար անհրաժեշտ է պատերազմ, ինչ արած, ոչ մի անձնական բան:
